برنامه بهبود فردی، ابزاری است که به توسعه فردی و حرفه‌ای کمک می‌کند. این برنامه اگر در بستر سازمان نوشته شود، یک تعهد دوجانبه میان کارمند و مدیر او، بر سرِ فعالیت‌هایی است که می‌خواهند در جهت رشد سازمان انجام دهند.
کاربرد برنامه بهبود فردی
از برنامه بهبود فردی برای توسعه فردی استفاده می‌شود. سازمان‌ها یا خود افراد به این برنامه علاقه دارند چون شواهد نشان دهنده‌ی توسعه فردی یا سازمانی می‌باشد. برنامه بهبود فردی به عنوان معیاری برای ارزیابی روند رشد و به عنوان روشی برای پاسخگویی به نیازهای توسعه‌ای به‌کار می‌رود و مهم‌تر از همه، اگر به خوبی نوشته و اجرا شده و جدی گرفته شود تأثیر مثبتی در بهبود فرد می‌گذارد.
برنامه بهبود فردی برای آن دسته از افرادی که قصد تغییر خود، مشتاق به یادگیری و رشد، قصد استفاده بهینه از پتانسیل و استعداد خود در مسیر مناسب، انتخاب مسیر شغلی و قصد مدیریت بر خود به شیوه‌ی اثر بخش را دارند مناسب است.
این مقاله به افراد و یا سازمان‌هایی، که قصد نوشتن برنامه بهبود فردی و یا توسعه فردی را دارند کمک می‌کند. در این حوزه یک قانون وجود دارد که می‌گوید اگر می‌خواهید در نوشتن برنامه بهبود فردی به کسی کمک کنید، بهتر است اول از همه خودتان آن برنامه را داشته باشید. به قول معروف در این مورد جنس دست دوم بفروشید.
نوشتن یک برنامه بهبود فردی
گام اول
با یک هدف شروع کنید و یک دلیل فوق‌العاده برای نوشتن برنامه بهبود فردی داشته باشید که این دلیل باید همیشه وجود داشته باشد. اگر هیچ دلیلی برای رشد و پیشرفت نداشته باشید، دیگر هیچ ضرورتی هم برای نوشتن یک برنامه بهبود فردی وجود ندارد.
- برخی از دلایل برای نوشتن برنامه بهبود فردی
تازه وارد یک شغل شده‌اید و می‌خواهید هرچه سریع‌تر در موقعیت جدید رشد کنید. در شغل و موقعیت فعلی خود می‌خواهید از خوب به عالی رشد کنید، مایل هستید وارد نقش تازه‌ای شوید و می‌خواهید خودتان را برای آن نقش جدید آماده و مهیا کنید، در کاری که انجام می‌دهید مهارت دارید و هیچ برنامه فوری برای ارتقاء شغلی ندارید، اما می‌خواهید بهتر از الآن باشید. در نتیجه دلیل فوق‌العاده برای نوشتن برنامه بهبود فردی ضرورت دارد.
گام دوم
مشخص کنید می‌خواهید چه چیزی یاد بگیرید، یا در چه چیزی بهتر شوید. شایستگی‌های اصلی را در سه حوزه مهم مهارت، دانش و ویژگی‌های شخصی که می‌خواهید روی آنها کار کنید تا به هدف برسید را شناسایی کنید. به عنوان مثال اگر نقش جدیدی را برعهده‌گرفته‌اید، احتمالاً بهبود شایستگی‌ها در حوزه دانش و مهارت‌های ویژه آن شغل برای شما نیازمند اقدام هستند چون تا به‌حال تجربه چندانی برای آنها نداشته‌اید. شاید لازم باشد با سازمان یا تیم جدیدتان آشنا شوید. اگر در یک نقش دچار چالش شده‌اید، این موارد در ارزیابی عملکردتان، ارزیابی ۳۶۰ درجه و یا بازخورد مدیر شما شناسایی شده‌اند.
برای آن‌که خودتان را برای یک نقش جدید آماده کنید باید شایستگی‌های لازم برای آن نقش را کسب کرده و یا بهبود دهید. در راستای توسعه رهبری، دسترسی به یک مدل شایستگی به شما کمک می‌کند تا ویژگی‌هایی که شرکت شما برای رهبری شغل موردنظرتان ضروری می‌داند را شناسایی کنید. می‌توانید خودتان را ارزیابی کنید، از مدیرتان بازخورد بخواهید، یا درخواست یک ارزیابی ۳۶۰ درجه بدهید.
وقتی با یک مدیر کار می‌کنید از او سؤالاتی بپرسید تا به یک دلیل فوق‌العاده برسید با این کار شایستگی هر یک از افراد را مشخص می‌کند و هر کدام از این افراد، اهمیت موقعیت حرفه‌ای خود را می‌شناسند. گاهی افراد سعی می‌کنند برای نیاز خود یک برچسب انتخاب کنند، به همین خاطر داشتنِ یک برنامه بهبود فردی به ما کمک می‌کند این‌کار را انجام دهیم. به نظر می‌رسد که می‌خواهید روی حضور رهبری خود کار کنید، یا روی تفکر استراتژیک، یا اینکه می‌خواهید وضعیت مالی خود را بهبود دهید هم‌چنین، شاید بخواهید نقاط قوت و توانمندی‌های خود را شناسایی کنید. می‌توانید نقاط قوت را تقویت کنید و از آنها برای رفع برخی نیازهای توسعه فردی بهره ببرید.
گام سوم
اقدامات توسعه‌ای برای پرداختن به نیازها را شناسایی کنید. در اینجا به برخی از متداول‌ترین اقدامات توسعه‌ای می‌پردازیم، که به ترتیب تأثیر آنها بر توسعه مرتب شده‌اند.
سراغ یک شغل تازه بروید در شغل فعلی یک وظیفه چالش برانگیز برعهده بگیرید. از دیگران (مدیرتان، مربی و یک متخصص یا یک منتور) یاد بگیرید درباره موضوع آموزش ببینید، در یک دوره ثبت نام کنید، درباره موضوع مطالعه کنید، اگر به‌دنبال یک نقش بزرگ‌تر هستید، گاهی مهم‌ترین گام در برنامه بهبود فردی، شناسایی نقش یا نقش‌هایی است که برای کسب آمادگی برعهده می‌گیرید، و معمولاً یک اقدام جانبی محسوب می‌شود. با این‌حال، با توجه به اینکه تغییرات شغلی مهم بوده و همیشه اتفاق نمی‌‌افتند، معمولاً ایجاد یک وظیفه چالش برانگیز، بهترین راه برای توسعه شایستگی‌هاست. همین وظایف توسعه دهنده هستند که ما را مجبور می‌کنند عمل کنیم، یاد بگیریم، و بیشترین تأثیر را دارند.
دیگر مزیت وظیفه توسعه‌ای این است که کار واقعی را با توسعه ترکیب می‌کند. در غیر این‌صورت، برنامه بهبود فردی یک کار اضافه است که اگر وقت داشته باشید انجام می‌دهید که البته، هیچ‌وقت انجام نمی‌شود. سپس، وقتی پروژه اقدام توسعه‌ای شناسایی شد، افرادی را بیابید که در یادگیری مهارت‌های جدید و ضروری برای کسب موفقیت در آن پروژه به خصوص مهارت‌های نرم به شما کمک کنند. برای مثال، اگر هدف این پروژه ایجاد تغییر است نفراتی را پیدا کنید که در هدایت تغییر، تخصص و مهارت دارند و با آنها گفت‌وگو کنید.
یک مربی داخلی یا خارجی می‌تواند در یادگیری ویژگی‌های لازم، مانند ایجاد روابط، به شما کمک کند. معمولاً یک مربی هم در توسعه افکار سیاسی، یا چالاکی سازمانی کمک کند. در پایان، هرگونه دوره آموزشی، کتاب، یا وب‌سایت با موضوعی که خواستار یادگیری آن هستید را شناسایی کنید.
گام چهارم
تاریخ‌‌ها، هزینه‌ها، و افراد مسئول برای هر کار را مشخص کنید. مشخص کردن تاریخ و زمان اقدام به شما کمک می‌کند برنامه دقیق‌تری داشته و به تعهداتتان پایبند بمانید. اگر برنامه بهبود فردی خود را در بستر سازمان می‌نویسید شاید لازم باشد هزینه‌ها توسط مدیرتان تأیید شوند. در حالی که شما مسئول اصلی اجرای برنامه هستید، مدیرتان هم می‌تواند برای پشتیبانی از شما وظایف کوچکی را برعهده بگیرد.
گام پنجم
برنامه توسعه فردی خود را در حضور یک مربی نهایی کنید با این که می‌توانید برنامه خودتان را داشته باشید و مدیران را درگیر نکنید، معمولاً بهتر است بازخورد مدیر و پشتیبانی او در این مسیر را داشته باشید. ممکن است بنابه دلایلی ترجیح دهید این‌کار را انجام ندهید، اما حتماً یک مربی حرفه‌ای قابل اعتماد پیدا کرده و با او دراین مورد گفت‌وگو کنید. فرایند مربیگری به شما در شفاف شدن مسیر، ایجاد آگاهی و شناخت بیشتر شرایط مسیر و تسهیل اقدام و اجرای برنامه توسعه فردی کمک می‌کند. به این ترتیب این برنامه مانند یک تعهد نمادین برای شما خواهد بود. برنامه بهبود فردی خود را حتماً با حضور در جلسات مربیگری توسعه فردی و با همراهی یک مربی معتبر و با صلاحیت، نهایی کنید.
برنامه را اجرا کنید و به برنامه‌ها نظم ببخشید. تناوب زمانی پیگیری را مشخص کرده، و درباره آنچه یاد گرفته‌اید (درس آموخته‌ها) تأمل کنید. همیشه برنامه را جلوی چشم خود داشته باشید. اقداماتی که به طور کامل اجرا کرده‌اید را تیک بزنید، با این‌کار احساس دستاورد خواهید داشت. درباره کارهایی که انجام داده‌اید، آنچه خوانده‌اید، آنچه یاد گرفته‌اید فکر کنید. چه یادگیری و درس آموخته‌ای برای شما داشته است؟ کدام قسمت‌ها را باید به عنوان بخشی از کارنامه خود نگه دارید؟ کدام قسمت‌ها را باید کنار بگذارید؟ معمولاً بهتر است برای شناسایی این موارد یک مربی معتمد و با صلاحیت داشته باشید.
بدون دیدگاه